Defter Değeri Nedir?
Defter değeri, şirketlerin öz kaynak toplamlarının ödenmiş sermaye tutarına bölünmesi ile elde edilen bir orandır. Piyasa değeri (PD/DD) olarak da bilinen kavram, hisse senetlerinin fiyatlarını sahip olduğu öz kaynaklara göre ölçmeye yarar. Bu değerlendirme oranı belgenin ucuz ya da pahalı olduğuna dair bir fikir oluşturur.
Genel kanı, yüksek PD/DD oranına sahip olan hisselerin daha pahalı, düşük piyasa değerine sahip olanların ise daha ucuz olduğu şeklindedir. Fakat bu varsayım, her zaman doğru olmayabilir. Bu şekilde kısaca “Defter değeri nedir?” sorusunu cevapladıktan sonra özelliklerine ve hesaplanmasına geçelim.
Bu değer, hisselerin talebini etkileyen önemli bir faktördür. PD/DD oranı için, ilk basamak 1 olarak kabul edilir. Yani PD/DD sonucu 1 olan işletmeler, kendi öz kaynaklarıyla eşit değerlenir. 1 rakamının altında konumlanan şirketlerin, öz kaynaklarından daha ucuza fiyatlandığı söylenebilir. Özellikle zarar eden şirketlerde bu değerin, 1’in altında olması beklenir. Çünkü zarar eden işletmenin, öz kaynakları erimeye başlar. Piyasa değeri 1’in üzerinde olan şirketlerin ise daha fazla fiyata işlem gördüğünü söylemek mümkündür. PD/DD oranı genellikle aynı sektörde olan işletmeleri, birbirleriyle kıyaslamak için kullanılır.
Defter değeri/piyasa değeri, yatırımcılar tarafından iyi anlaşılması gereken kritik bir kavramdır. Bu değer, işletmelerin öz sermayelerini ifade eder. Öz sermaye ise şirketlerin varlıklarından, yükümlülükleri çıkarıldığında ortaya konur. DD, çoğu zaman işletmenin gerçek değerlerini ifade etmez. Bu kavramın sadece muhasebe defteri üzerindeki bir değer, olduğunu belirtmek gerekir. Fakat defter değeri, hisse senedi alım satımında doğrudan ya da dolaylı olarak etkilidir. Çünkü PD/DD oranının belirlenmesinde rol oynar.
Defter değeri hesaplama çok da karmaşık bir işlem değildir. Bu değer, iki farklı şekilde bulunabilir. İlk yöntem, öz sermayenin asıl sermayeye bölünmesiyle elde edilir. İkincisinde sermayenin toplam hisse senedine bölünmesi gerekir. Gerçek değer ile DD arasındaki fark yüksek olabilir. Örneğin, 30 yıl evvel satın alınan bir işletmenin verileri düşük görülebilir.
Defter değeri, hisse senedine yatırım yapılıp yapılmayacağı yönünde karar verilmesini sağlar. Yatırımcı, işletmenin PD/DD oranına bakarak ucuz ya da pahalı olduğunu düşünür. Burada değerlendirme yaparken, işletmelerin çalıştıkları sektörün dinamiklerini de göz önünde bulundurmaları gerekir. Hizmet sektöründe faaliyet gösteren bir şirketin PD/DD oranı ile, sanayi sektöründe çalışan bir işletmenin PD/DD oranı kıyaslanamaz.
Defter Değeri, şirketlerin finansal durumunu değerlendirmede kullanılan bir ölçüt olup, şu bilgileri içerir:
Şirketin İşleyişi Hakkında İpucu Verir: Şirketin finansal yapısı ve faaliyetlerindeki başarı durumu hakkında bilgi sağlar. Yüksek Defter Değeri, şirketin sağlam bir temele sahip olduğuna yönelik bir işaret olarak yorumlanabilir.
Varlık Değerini Yansıtır: Şirketin varlık değerini gösterir. Şirketin maddi varlıklarının ne kadarını ortaklara ait olduğunu belirlemek için kullanılır.
Şirketlerin finansal tablolarında yer alan Defter Değeri, bir şirketin sahip olduğu varlık değerini ve bu varlıkları finanse etmek için kullanılan borç miktarını göstermesi bakımından oldukça önemlidir.
Defter Değeri, şirketlerin finansal analiz ve değerleme süreçlerinde kullanılır. Bu göstergeye, bir şirketin mali sağlığını değerlendirmek, varlık değerini anlamak ve şirketin nakit akışlarını analiz etmek için de başvurulabilir. Ayrıca, yatırımcılar, finansal kurumlar ve analistler tarafından şirket değerlemesi ve karar verme süreçlerinde kullanılır.
Defter Değeri aynı zamanda şirketin hisse senedi fiyatını belirlemede de etkili bir faktördür.
Defter Değeri, şirketin özsermayesi hisse senedi sayısına bölünerek elde edilir. Bu değeri hesaplamak, şirketin finansal tablolarında bulunan bilgileri kullanmayı gerektirir.
Defter Değeri = Özsermaye / Hisselerin Adedi
Örneğin, bir şirketin özsermayesi 10 milyon TL ve çıkarılmış hisse senedi sayısı 1 milyon ise, defter değeri aşağıdaki gibi hesaplanır:
DD = 10,000,000 TL / 1,000,000 hisse = 10 TL
Bu durumda, her bir hisse senedi için şirketin defter değeri 10 TL olacaktır.
Defter Değeri, tek başına bir yatırım kararı vermek için yeterli değildir. Ancak, diğer finansal göstergelerle birlikte değerlendirildiğinde önemli bir araç haline gelebilir. Genel olarak, defter değerinin hisse senedi fiyatına yakın veya altında olması, hisseyi yatırımcılar açısından cazip hale getirebilir.
Bu soruya verilecek kesin bir yanıt maalesef bulunmamaktadır çünkü optimum değer şirketin sektörüne, büyüklüğüne, iş modeline ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir. Genel olarak, şirketin Defter Değeri’nin hisse senedi fiyatına göre düşük olması, yatırımcılar için potansiyel bir değer fırsatı olarak görülebilir. Çünkü çoğu yatırımcı, hissenin gerçek değerinin Defter Değeri’nden daha yüksek olması gerektiğini düşürür.
Ayrıca, Defter Değeri’nin sektörler arasında ve şirketler arasında büyük farklılıklar gösterebileceği unutulmamalıdır. Bazı sektörlerde maddi varlıkların önemi daha yüksek olabilirken, diğer sektörlerde fikri mülkiyet hakları veya marka değeri gibi immateriyal varlıklar daha büyük bir öneme sahip olabilir.
Defter Değeri ve Piyasa Değeri, şirketlerin değerini ölçmek için kullanılan iki farklı kavramdır. İşte Defter Değeri ve Piyasa Değeri arasındaki temel farklar:
| Piyasa Değeri | Defter Değeri | |
| Tanım ve Hesaplama Farkı | Şirketin hisse senetlerinin toplam piyasa değerini temsil eder. Hisse senedinin piyasa fiyatı ile toplam hisse sayısı çarpılarak hesaplanır. | Şirketin maddi varlıklarının (örneğin, makineler, binalar, araçlar) toplam değerini temsil eder. Şirketin finansal tablolarında yer alan bilanço kalemlerine dayanarak hesaplanır. |
Değerlendirme Farkı | hisse senedinin gerçek piyasa fiyatını yansıttığı için şirketin gerçek değerini daha iyi yansıtabilir. Piyasa beklentileri, şirketin büyüme potansiyeli ve karlılık gibi faktörler, hisse senedinin piyasa değerini etkileyebilir. | Şirketler arasında daha karşılaştırılabilir bir ölçüttür. Aynı sektördeki şirketlerin Defter Değerleri karşılaştırılarak değerlendirilebilir. |
Karşılaştırılabilirlik Farkları | Şirketin popülaritesi ve yatırımcıların beklentileri gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir. Bu nedenle, farklı sektörlerdeki şirketlerin piyasa değerleri karşılaştırıldığında daha dikkatli bir şekilde değerlendirme yapılması gerekebilir. | Şirketler arasında daha karşılaştırılabilir bir ölçüttür. Aynı sektördeki şirketlerin Defter Değerleri karşılaştırılarak değerlendirilebilir. |
Risk Faktörü Açısından Farklar | Hisse senedinin piyasa fiyatına dayandığı için daha yüksek volatiliteye ve risklere sahip olabilir. Piyasa beklentileri, haberler veya diğer faktörler hisse senedinin değerinde hızlı değişimlere neden olabilir. | Şirketin varlıklarına dayandığı için genellikle daha az riskli bir ölçüttür. Şirketin maddi varlıkları, hissedarlar için bir güvence sağlayabilir. |
Yatırımcı Perspektifi Farkları | Hisse senedinin gerçek piyasa fiyatını yansıttığı için büyüme potansiyeli ve spekülatif getiri arayan yatırımcılar için daha önemli olabilir. Yatırımcılar, hisse senedinin piyasa değerini dikkate alarak şirketin büyüme potansiyelini ve kazanç beklentilerini analiz edebilir. | Şirketin maddi varlıklarını temsil ettiği için değeri daha çok teminat veya varlık bazlı düşünen yatırımcılar için önemli olabilir. Özellikle değer yatırımcıları, şirketin Defter Değerini analiz ederek yatırım kararlarını şekillendirebilir |
Farklı finansal oranlarla ve göstergelerle birlikte, ele alındığında, defter değeri incelemesi yatırımcılar için daha faydalı bir veri haline gelecektir.
- Defter Değeri ile Kar Marjı: Şirketin kar marjı (net kar / gelir) ile Defter Değeri karşılaştırılarak, şirketin varlıklarına göre elde ettiği karlılık oranı analiz edilebilir. Yüksek kar marjına sahip şirketlerin Defter Değeri genellikle daha yüksek olabilir.
- Defter Değeri ile Brüt Kar Marjı: Şirketin brüt kar marjı (brüt kar / gelir) ile Defter Değeri karşılaştırılarak, şirketin üretim sürecindeki etkinliği ve karlılığı hakkında bilgi edinilebilir.
- Defter Değeri ile Piyasa/Defter Oranı: Piyasa değeri ile Defter Değeri arasındaki oranı hesaplayarak, şirketin değerinin piyasa algısına göre primli mi yoksa iskontolu mu olduğu değerlendirilebilir. Piyasa/Defter oranı yüksek olan şirketler, genellikle büyüme potansiyeli ve beklentileri yüksek olan şirketler olarak kabul edilebilir.
- Defter Değeri ile Fiyat/Kazanç Oranı: Fiyat/Kazanç oranı ile Defter Değeri karşılaştırılarak, yatırımcıların şirketin kazanç potansiyelini ne kadar değerlediği anlaşılabilir. Düşük Fiyat/Kazanç oranına sahip şirketlerin Defter Değeri genellikle daha düşük olabilir.
- Defter Değeri ile Özsermaye Oranı: Özsermaye oranı (özsermaye / toplam varlıklar) ile Defter Değeri karşılaştırılarak, şirketin finansal stabilitesi ve borç kullanım düzeyi hakkında bilgi edinilebilir. Yüksek özsermaye oranına sahip şirketlerin Defter Değeri genellikle daha yüksek olabilir.
- Defter Değeri ile Likidite Oranları: Şirketin likidite oranları (kısa vadeli varlıklar / kısa vadeli borçlar) ile Defter Değeri karşılaştırılarak, şirketin likidite durumu ve varlıklarının borçlara oranı analiz edilebilir. Düşük likidite oranına sahip şirketlerin Defter Değeri genellikle daha düşük olabilir.
- Defter Değeri ile Büyüme Oranları: Şirketin gelir, kar veya varlık büyüme oranları ile Defter Değeri karşılaştırılarak, şirketin büyüme potansiyeli ve değeri hakkında bilgi edinilebilir. Yüksek büyüme oranlarına sahip şirketlerin Defter Değeri genellikle daha yüksek olabilir.
- Defter Değeri ile Sektör Ortalaması Karşılaştırması: Şirketin Defter Değeri, ilgili sektörün ortalamasıyla karşılaştırılarak, şirketin sektörel konumunu değerlendirmek mümkündür. Sektör ortalamasına göre yüksek Defter Değerine sahip şirketler, sektörde değeri yüksek olarak kabul edilebilir.
Defter Değeri hisse senedi fiyatını değerlemek dahil birçok alanda göz atabileceğiniz bir bilgi olmakla beraber tek başına yeterli bir gösterge değildir.
- Maddi olmayan varlıkları yansıtmaz
- Güncel piyasa koşullarını yansıtmaz
- Amortisman ve değer düşüşü gibi faktörleri dikkate almaz
- Şirketin gerçek performansını ve potansiyelini yansıtmaz
- Farlı şirketler ve sektörler için karşılaştırılabilir bir değer değildir.
Sonuç:
Defter değeri şirketin maddi olmayan varlıklarını ve marka değerini yeterince yansıtmayabilir. Bu nedenle diğer finansal göstergelerle birlikte değerlendirilmeli ve analiz edilmelidir.
