Halka arz nedir?
Halka arz, bir şirketin borsada işlem görülmek üzere, hisselerini halka açması yani satışa çıkarmasıdır. Bu süreçte şirket, belirli bir oranda hisse senedini arz ederek, halka açık bir şirket haline gelir. Halka arz sayesinde, şirket büyüme hedeflerine daha hızlı bir şekilde ulaşabilir, işletme sermayesini artırabilir, daha fazla yatırımcıya ulaşılabilir ve kamuoyundaki bilinirliğine katkı sağlayabilir.
Halka arz, şirketlerin büyüme hedeflerini gerçekleştirmelerine yardımcı olurken, yatırımcılar için de bir fırsat sunar. Yatırımcılar, halka arz edilen şirketin hisselerine yatırım yaparak, şirketin büyüme potansiyelinden ve gelecekteki karlılığından yararlanabilirler. Halka arz edilen şirketlerin hisseleri, borsada işlem gördüğü için yatırımcılar, hisse senetlerini kolayca alıp satabilirler.
Halka arz süreci, genellikle bir aracı kurum aracılığıyla gerçekleştirilir. Aracı kurumlar, şirketin halka arz işlemlerinin koordinasyonunu yaparlar ve yatırımcıları şirket hakkında bilgilendirirler. Halka arz edilecek hisselerin fiyatlandırması, aracı kurumlar tarafından belirlenir ve yatırımcılara sunulur.
Halka arz (ABD Borsalarındaki ismiyle IPO – Initial Public Offering), en basit tanımıyla şirketlerin, sermayelerini (anaparalarını) dışarıdan yatırımcılara açmasıdır. Bu yatırımcılar bireysel ve kurumsal olarak ikiye ayrılır ve her ikisi de şirketlerin sermayelerine önemli oranda finansal kaynaklar sağlar.
- Eğer halka arza katılan taraf bir başka şirket veya kurum ise “kurumsal yatırımcı”, eğer sizin veya bizim gibi kişiler ise “bireysel yatırımcı” olarak adlandırılır. Hissedar çeşitleri hakkında detaylı bilgi için içeriğimize bakabilirsin.
Şirketler, hisse senetlerinin tamamını veya bir kısmını Nasdaq ve NYSE gibi başlıca ABD Borsalarında veya Borsa İstanbul (Pay Piyasası)’da halka arz edebilirler. Bir şirket, hisselerini birden fazla kez halka arz edebilir.
Şirketlerin “halka açık” bir şirket olabilmesi için hisse senetlerini ilk defa halka arz etmesine “İlk Halka Arz” veya “Initial Public Offering” adı verilir. Borsa İstanbul’da halka arz edilecek olan şirketleri Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)’nun her perşembe yayınladığı bültenlerden ya da daha kolayı, Bist Times üzerinden takip edebilirsin.
Halka arzların talep toplama zamanlarında, aracı kurumların platformları üzerinden bu halka arzlara katılabilirsin. Halka arz olan şirketlerin hisselerine, borsada işlem görmeye başladıktan sonra yatırım hesabının üzerinden yatırım yapabilirsin.
Şirketlerin halka arz olmalarının pek çok nedeni olsa da en temel sebepleri şu 5 başlık altında sıralayabiliriz: Finansman, likidite, kredibilite, tanıtım ve kurumsallaşma. Şimdi her birini kısaca açıklayalım.
Finansman: Hisselerini halka arz eden şirketler; gelecek yatırımları, iş planları ve operasyonları için para bulmayı hedefler. Yatırımları ve gelecek hedefleri için kaynak bulan şirketler, bu sayede daha hızlı ve yüksek oranda bir büyüme hedefler.
- Halka arz olarak finansman kaynağı bulan şirketler, borçlanma gibi finansman seçeneklerine göre daha düşük maliyetli ve geri ödemesi bulunmayan kaynak edinmiş olur.
- Şirketlerin hisselerini halka arz etme yoluyla finansman arayışına girmeleri, aşırı faiz gibi zorlayıcı koşulları olmayan bir kaynak alternatifi bulmalarına olanak sağlar.
Likidite: Mali araçların kısa süre içerisinde nakde çevrilmesine likidite diyoruz. Halka arz edilen hisseler, borsada arzu edilen zamanda, piyasadaki güncel fiyatları üzerinden, şeffaf bir şekilde kolaylıkla alınıp satılabilir. İlgili likidite, şirket ortaklarının (buna bireysel yatırımcılar olarak seni de katabiliriz) sahip olduğu hisseleri de kolayca paraya çevirmelerine veya diğer ortaklara bu hisseleri devretmelerine olanak sağlar.
Kredibilite: Halka arz olan şirketler, borsada işlem gören hisseleriyle, bankacılık ve para piyasasındaki kredibilitelerini, yani kredi güvenilirliklerini artırırlar. Böylece ilerleyen dönemlerde düşük maliyetli kredi bulma şansları artar.
Tanıtım: Hisseleri borsada işlemler gören şirketler; konferans, kamuyu aydınlatma platformları, bülten gibi yayın araçlarıyla sermaye piyasasında otoriter olan kurumlara ve kişilere adlarını duyurabilir.
- Ayrıca hisselerini alıp satan bireysel yatırımcılarda markalarına karşı bir bağlılık oluşturabilirler. İlgili şirketler bu şekilde ürün ve hizmetlerinin tanıtımlarını, maliyetsiz bir şekilde gerçekleştirmiş olur.
Kurumsallaşma: Hisselerini halka arz eden şirketler; Nasdaq, NYSE gibi ABD borsalarının veya SPK ve Borsa İstanbul’un bağımsız denetimine de izin vermiş olurlar.
Bu da şirketlerin mali yapılarını sürekli olarak gözden geçirmelerini ve kamuya düzenli olarak rapor vermelerini sağlar. Böylece şeffaflığını artıran şirketler kurumsallaşma adına önemli gelişmeler kaydeder.
Hissenin tavan yapması, yatırımcılar arasında ilginin yoğun olduğunu gösterir ve bu durum, hisse senedinin yüksek talep gördüğü ve popüler olduğu anlamına gelir.
Tavan yapmış ve özellikle tavan fiyatta kilitlenmiş bir hisse senedi için genel kanaat, yükselişin bir sonraki işlem günü de devam edeceği yönündedir. Bir çok yatırımcı bu durumu bir alım sinali olarak yorumlar.
Bazı yatırımcılar ise tavan yapmış hisseleri satma eğilimindedir. Fiyat gün içinde daha fazla yükselemeyeceği için, bu yatırımcı davranışı da son derece normal değerlendirilir. Elde edilen kazançlar realize edilir ve hisseye yönelik alınacak pozisyon, bir sonraki işlem günü tekrar değerlendirilir.
Yatırımcılar, hissenin tavan yaptığını gördüklerinde, normalden dikkatli olmalı ve piyasa koşullarını, şirket haberlerini ve hisse senedinin gerçek değerini iyi analiz etmelidir.
Halka arzla ilgileniyorsan, mutlaka ‘fiyat aralığı’ kavramıyla karşılaşacaksın demektir. Bu kavramı daha iyi anlamak için, önce halka arz olan hisse senetlerinin satılmasında temel yöntemlere bakalım:
- Müzayede, borsada satış
- Sabit fiyat ile talep toplama
- Fiyat aralığı ile talep toplama
Fiyat Aralığı ile Talep Toplama
Bizi başlıktaki sorumuzun cevabına götürecek olan Fiyat Aralığı ile Talep Toplama yönteminde; aracı kuruluş, muhtemel yatırımcılarla görüşerek sabit bir fiyat üzerinden değil, “5 – 7 dolar” gibi bir fiyat aralığı üzerinden yatırımcılara sunulur.
Yatırımcılar kendilerine sunulan fiyat aralığı içerisinden herhangi bir fiyatı seçerek taleplerini iletirler. Ardından yatırımcıların fiyat aralığı içerisindeki taleplerine göre belirlenen sabit bir fiyat üzerinden, hisseler yatırımcılara dağıtılır ya da bir başka deyişle, halka arz edilmiş olur.
‼️ Yatırımcıların dikkat etmesi gereken önemli nokta, eğer talep ettikleri fiyat üzerinde yeterli talep oluşmazsa, halka arz olan hisseden alamayabilirler.
- Örnek olarak, 10-12 dolar aralığından halka arz olan bir hisseye, 12 dolardan çok yüksek talep geldi diyelim. Eğer siz talebinizi 10 dolardan yaptıysanız ve halka arz 12 dolardan gerçekleştiyse, sizin payınıza hiç hisse düşmez. Yani, halka arz emriniz gerçekleşmemiş olur.
- Öte yandan, eğer 12 dolar üzerinden talep girdiyseniz ve halka arz fiyatı 11 dolar olarak belirlendiyse, bu sefer talebiniz 11 dolar üzerinden gerçekleşir.
Sabit fiyat ile talep toplama
Bir diğer yöntem olan sabit fiyat ile talep toplama yönteminde; satışa sunulan hisse senetlerine dair yatırımcılardan talepler toplanır, aracı bir kuruluş tarafından değerlendirilir ve sonrasında hisse dağıtım oranına göre hisse senetleri yatırımcılar arasında dağıtılır. Bu yöntemde fiyat sabit olduğu için herkes aynı fiyattan halka arza katılmış olur.
Bir aralık belirlemeden fiyat toplanıp daha sonra halka arz fiyatının belirlenmesi de mümkündür. Bu yöntemde toplanan teklifler, en yüksek rakamdan başlayarak sıralanır ve en çok hisse senedinin satılabildiği fiyat, ‘satış fiyatı’ olarak tespit edilir.
Öte yandan her zaman halka arzın iptal edilme olasılığı da bulunur. Eğer belirlenen fiyat üzerinden şirket hisselerine yeterli talep gelmezse şirket, hisselerini halka arz etmekten vazgeçebilir.
- Örneğin; 2018 yılının mayıs ayında hisselerini Borsa İstanbul üzerinden halka arz etmeye hazırlanan lüks giyim markası Beymen, hisselerini 12,80-15,36 TL fiyat aralığından halka arz etmeye hazırlanmıştı.
- Öte yandan, halka arz girişimi sonrası Beymen yeterli talebi bulamadığını düşündüğü için hisselerinin halka arzını ileri bir tarihte tekrar değerlendirmek üzere halka arzdan vazgeçmişti. Kaynak
Halka arzlarda hisse dağıtımı iki şekilde olur: Eşit ve oransal dağıtım. Şimdi de bunlara kısaca bakalım.
- Eşit dağıtımda her yatırımcı eşit miktarda hisse alır.
- Oransal dağıtımda ise yatırımcı, verdiği satın alım emri tutarının büyüklüğüne göre hisse alır.
Bireysel yatırımcı perspektifinden bakacak olursak, eşit dağıtım genel olarak daha çok kazandırır. Neden mi? Aslında bu konunun birden fazla değişkeni var fakat yazının amacından çok sapmamak için bunu kısaca, madde madde açıklayalım.
👉 Eğer küçük yatırımcıysan, eşit dağıtım senin için daha uygun olacaktır çünkü bu dağıtım tipinde her yatırımcıya eşit miktarda hisse gelir. Yani parası çok olan da az olan da eşit sayıda hisse senedi alabilir.
- Örnek olarak; eğer toplam hisse sayısı, halka arza katılan kişi sayısına bölündüğünde 100 adet hisse çıkıyorsa, 1 milyon dolarlık hisse alım talebini veren kişi de, 1000 dolarlık emir veren kişi de 100 adet hisse senedi alabilir.
Oransal dağıtımda ise yatırdığın paranın büyüklüğüne göre küçük paylar veya tatmin edici büyük paylar elde edersin. Büyük yatırımcıysan bu senin için daha uygun olacaktır. Çünkü yatırdığın para büyüdükçe, halka arzdan aldığın hisse senedi adedi de artacaktır.
- Örnek olarak; 1 milyon dolarlık bir hisse alım emrine 100 bin dolarlık hisse düşüyorsa, bin dolarlık hisse alım emrine sadece 100 dolarlık hisse düşer.
- Payların hangi oranlarda yatırımcılara dağıtılacakları her halka arzda farklılık gösterebilir.
Ayrıca bakınız; Halka Arz Takvimi
Gördüğün gibi halka arzlarda iki tip alıcı karşımıza çıkıyor: Biri bireysel, diğeri ise kurumsal. Bir başka ifadeyle küçük ve kurumsal yatırımcılar. Kurumsal yatırımcılar, genelde yüksek alım yapabildikleri ve bilirkişiler oldukları için hisseleri analiz edebilir, şirketin sektörünü, şeffaflıklarını sorgulayabilir ve bunların sonucunda daha bilinçli bir şekilde yatırım yapabilirler.
Bireysel yatırımcılarsa nispeten daha az sorguladıkları için yatırım yapacakları şirketi daha az değerlendirirler. İşte bu yüzden kurumsal yatırımcılar yaptıkları iyi araştırmalar sonucunda hissenin gerçek değerinin üstünde bir fiyat ödemezler. Küçük yatırımcılar genelde çok iyi araştırmadıkları ve borsanın dinamiklerine yeterince hakim olmadıkları için zaman zaman hisselere değerinden fazla para yatırabilirler. Bu bakımdan şirketler, büyük yatırımcılar yerine küçük yatırımcıların hisselerine ortak olmalarını daha fazla arzular.
Halka arz işlemi sonlandıktan ve şirket hisseleri yatırımcılara dağıtıldıktan sonra hisse senetlerinin borsada işlem göreceği ilk zamanlar, 3 kesim için büyük önem taşır. Bunlar;
- Hisse senetlerini satın alan yatırımcılar
- Hisse senedi borsada işleme açılacak olan şirket
- Halka arza aracılık etmiş olan aracı kurumdur.
Önem sırasına göre sıraladığımız bu üç aktör içinde yatırımcı; alım ve satım işlemlerinden kâr elde etmek için aldığı hisse senetlerinin işleme tabi olduğu ilk gün, hisse senedi fiyatlarının düşmesiyle zarar etmek istemez.
Dolayısıyla, ilgili şirketlerin hisseleri halka arz edildikten ve borsada alım-satıma açıldıktan sonra, hisselerin değer kaybetme ihtimallerine karşı halka arzı gerçekleştiren aracı kurum bir takım önlemler alır. İşte bu önlemlere fiyat istikrarı politikaları, aracı kurumun gerçekleştirdiği faaliyetlere ise fiyat istikrarı işlemleri denir.
- Burada temel amaç, hisse senedi halka arz edildikten sonra borsada ortaya çıkan ani fiyat hareketleriyle hisse senedi fiyatlarının halka arz fiyatının altına düşmesini engellemek ve böylece yatırımcıların zarara uğramasının önüne geçmektir.
Şimdi, konuyu daha iyi anlamak için günümüzde yaygın olarak kullanılan fiyat istikrarı işlemlerini kısaca tanımlayalım.
Doğrudan alım: Halka arzı gerçekleştiren aracı kurum, fiyat seviyesini korumak istediği hisse senedi için piyasa fiyatının üzerinde bir fiyat teklifi ile talepte bulunur ve bu sayede düşük düzeyde olan piyasa fiyatı, halka arz fiyatı seviyesine doğru yükseltir. Bu yöntemde hisse senedine olan talep artırılırken hissenin fiyatının da yükselmesi sağlanır.
Ek alım hakkı: Aracı lider kuruluşla hisselerini arz eden şirket arasındaki anlaşmaya bağlı olarak, eğer halka arza talep yüksek olursa, aracı kuruluş toplam halka arz miktarının bir kısmını (genelde %15’ini) halka arzın tamamlanmasının ardından; kısıtlı bir süre sonuna kadar (genelde 30 gün) hisselerini arz eden şirketten halka arz fiyatından alıp piyasaya satma hakkına sahip olur.
Satış yasakları: Diğerleri gibi müdahale esaslı, fiyatların belirli bir seviyede kalmasını hedefleyen yöntemlerden değildir. Satış yasağı yönteminde halka arz olan hisse senetlerinin üzerindeki satış baskısı, satış yasakları konularak kontrol edilmeye çalışılır.
Halka arz edilen paylara olan talebin fazla olmaması nedeniyle hisseye yönelik satış emri artabilir. Bu da fiyatların düşmesine neden olacağı için satış yasağı yöntemiyle yatırımcıların elindeki hisse senetlerini belirli bir süre satmaları yasaklanır. Böylece ilgili hisse senedi fiyatının üzerindeki düşüş baskısının önüne geçilmesi hedeflenir.
Halka arz süreci şu adımları takip ederek gerçekleşir:
- Şirketin hazırlığı: İlk olarak, halka arz etmek isteyen şirketin, halka arzın detaylı bir planını yapması ve gerekli hazırlıkları tamamlaması gerekir. Bu hazırlıklar arasında, şirketin finansal durumunun değerlendirilmesi, hisse senetlerinin fiyatlandırılması, gerekli belgelerin düzenlenmesi ve halka arz etmek için uygun bir borsanın seçilmesi yer alabilir.
- Aracı kurum seçimi: Halka arz etmek isteyen şirket, aracı kurum seçimini yapmalıdır. Aracı kurum, halka arzın gerçekleştirilmesi için şirkete yardımcı olacak ve halka arzdan elde edilen gelirlerin şirkete aktarılmasını sağlayacaktır.
- Halka arz için başvuru: Şirket, aracı kurumun yardımıyla halka arz için başvurusunu yapar. Başvuru sürecinde, gerekli belgeler hazırlanarak SPK’ya sunulur ve SPK tarafından onay alınır.
- Halka arz duyurusu: Şirket, SPK onayından sonra halka arz duyurusunu yapar. Halka arz duyurusunda, hisse senetlerinin fiyatı, halka arzın gerçekleştirileceği tarihler ve diğer önemli bilgiler paylaşılır.
- Hisse senetleri fiyatlandırması: Halka arzda en önemli adımlardan biri, hisse senetlerinin fiyatlandırılmasıdır. Bu adım, aracı kurumlar tarafından yapılır ve hisse senetlerinin fiyatı, şirketin finansal durumu, piyasa koşulları ve benzeri faktörlere göre belirlenir.
- Halka arz talep toplama: Halka arz tarihi, duyurudan sonra belirlenir. Halka arz tarihi, genellikle birkaç gün süren bir süreçtir ve bu süreçte yatırımcılar hisse senetlerini satın alabilirler.
- Hisse senetlerinin dağıtımı: Halka arzın tamamlanmasının ardından, hisse senetleri yatırımcılara dağıtılır ve yatırımcılar hisse senetlerini satın aldıkları fiyattan satma ya da tutma seçeneğiyle karşı karşıya kalırlar
- Şirketin finansal durumu: Halka arz edilen şirketin finansal durumunun iyi olması önemlidir. Şirketin gelirleri, borçları, karlılığı ve nakit akışı gibi finansal göstergeler, yatırımcıların şirketin performansı hakkında fikir sahibi olmalarına yardımcı olur.
- Hisse senedi fiyatı: Yatırımcıların hisse senedi fiyatını dikkatle değerlendirmeleri gerekir. Hisse senetlerinin fiyatı, şirketin piyasa değerini yansıtır ve yatırımcıların yatırım getirisini etkiler.
- İlgili sektör ve rekabet: Halka arz edilen şirketin faaliyet gösterdiği sektör ve rekabet ortamı, yatırımcıların şirketin büyüme potansiyeli ve performansı hakkında fikir sahibi olmalarına yardımcı olur.
- Şirketin yönetimi: Yatırımcıların, halka arz edilen şirketin yönetim kadrosunu ve yönetim tarzını dikkatle değerlendirmeleri gerekir. Şirketin yönetim kadrosu, şirketin uzun vadeli performansını etkileyebilir.
- Halka arzın amacı: Şirketin halka arz etme amacı da yatırımcılar için önemlidir. Şirketin halka arzla elde ettiği fonların nasıl kullanılacağı, şirketin büyüme stratejileri ve benzeri faktörler, yatırımcıların yatırım kararını etkileyebilir.
- Halka arzın yapıldığı borsa: Halka arzın yapıldığı borsa da yatırımcılar için önemlidir. Farklı borsaların farklı kuralları ve düzenlemeleri olabilir ve bu kurallar yatırımcıların yatırım kararlarını etkileyebilir.
- Riskler: Yatırımcıların, halka arz edilen şirketin faaliyet gösterdiği sektördeki riskleri, şirketin yönetimine ve finansal durumuna ilişkin riskleri, hisse senetleri fiyatının düşmesine neden olabilecek riskleri dikkatle değerlendirmeleri gerekir.
Halka arz alınır mı? Halka arza katılmak mantıklı mı gibi sorular yatırımcılar tarafından hemen her halka arz öncesi gündeme gelir. Halka arzlara katılmak çoğu zaman, pozitif getiri sağlasa da her yatırım gibi birtakım riskler barındırır.
Halka arz hisselerinin performansı, genellikle o şirketin büyüme potansiyeline bağlıdır. Şirket, halka arz işlemiyle genellikle kaynak yaratmayı ve büyüme planlarını gerçekleştirmeyi amaçlar. Yatırımcılar ise şirketin büyüme potansiyelini ve getirilerini değerlendirerek, halka arz hisselerine yatırım yapabilirler.
Finansal piyasalarla ilgili deneyiminiz yeterli değilse yatırım kararı vermeden önce, yatırım danışmanlığı hizmeti almayı düşünebilirsiniz.
Halka arz, yatırımcılar için birçok fırsat sunar ancak aynı zamanda belirli riskleri de içerir. Halka arzda riskler şunlardır:
- Piyasa riski: Halka arz edilen şirketin hisseleri piyasada işlem görürken fiyatlarındaki dalgalanmalar, yatırımcıların yatırım getirisini etkileyebilir. Piyasada yaşanan geniş çaplı düşüşler, hisse senetlerinin değerinde düşüşe neden olabilir.
- Şirket özel riskleri: Şirketin faaliyet gösterdiği sektördeki değişimler, yönetim kadrosundaki değişiklikler, hissedarlar arasındaki anlaşmazlıklar ve benzeri faktörler, hisse senetlerinin fiyatını etkileyebilir.
- Yönetim riskleri: Şirketin yönetim kadrosundaki hatalar veya yanlış kararlar, şirketin uzun vadeli performansını etkileyebilir ve yatırımcıların yatırım getirisini azaltabilir.
- İşletme riskleri: Şirketin faaliyet gösterdiği sektördeki değişiklikler, rekabet, yasal düzenlemeler ve benzeri faktörler, şirketin uzun vadeli performansını etkileyebilir.
- Likidite riski: Halka arz edilen şirketin hisse senetleri, borsada işlem gördüğü sürece yatırımcılar için likidite oluşturur. Ancak bazı hisse senetleri, borsada düşük işlem hacimleri nedeniyle likidite sorunları yaşayabilir.
- İşlem maliyetleri: Halka arz işlemi, şirketin maliyetlerini artırabilir. Halka arz sürecinde, bankalar ve avukatlar gibi birçok farklı kuruluşla çalışılması gerekebilir.
- İşlem yapılacak borsa: Halka arz edilen şirketin hisse senetleri, farklı borsalarda işlem görebilir. Farklı borsaların farklı kuralları ve düzenlemeleri olabilir ve bu faktörler, yatırımcıların yatırım kararını etkileyebilir.
- Sektör riskleri: Şirketin faaliyet gösterdiği sektördeki geniş çaplı düşüşler veya değişiklikler, şirketin performansını ve hisse senetlerinin değerini etkileyebilir.
Halka arzda hisse senedi fiyatlandırması, şirketin değerini ve yatırımcıların hisse senetleri için ödemeye istekli oldukları fiyatı dikkate alarak yapılır. Sabit fiyat ve arz-talep yöntemleri, hisse senedi fiyatlandırmasında kullanılan iki yaygın yöntemdir.
Sabit fiyat yöntemi, şirketin hisse senetleri için sabit bir fiyat belirlenmesine dayanır. Şirket, piyasa araştırmalarına ve finansal analizlere dayanarak hisse senedi fiyatını belirler ve yatırımcılara bu fiyat üzerinden hisse senetleri satılır.
Arz-talep yöntemi ise, hisse senedi fiyatının arz ve talep dengesi ile belirlendiği bir yöntemdir. Şirket, hisse senetlerini satışa sunar ve piyasadaki arz ve talep dengesi göz önünde bulundurularak hisse senedi fiyatı belirlenir. Talebin yüksek olduğu durumlarda hisse senedi fiyatı yükselirken, talebin düşük olduğu durumlarda hisse senedi fiyatı düşer.
Hisse senedi fiyatlandırması için belirleyici olan faktörler arasında şirketin mali performansı, büyüme potansiyeli, sektördeki konumu, yönetim kadrosu ve makroekonomik faktörler yer alır.
Halka arz edilecek hisse senetleri için fiyatlandırma yapılırken, şirketin rekabetçi bir fiyat belirlemesi ve yatırımcıların da doğru bir fiyatlandırma yapması için şirketin finansal verileri, sektör analizleri ve borsa koşulları göz önünde bulundurulmalıdır. Ayrıca şirketin halka arz öncesi yaptığı yol gösterici fiyat aralığı belirlemesi de hisse senedi fiyatlandırmasında belirleyici bir rol oynayabilir.
Halka arzda başarılı olmak için şirketin finansal durumunun güçlendirilmesi, doğru bir halka arz stratejisi belirlenmesi, güçlü bir yönetim ekibi oluşturulması, etkili bir pazarlama stratejisi uygulanması ve halka arz sonrası yatırımcı ilişkilerine özen gösterilmesi gereklidir.
- Şirketin finansal durumunun iyileştirilmesi: Şirketin finansal durumunun güçlendirilmesi, yatırımcıların şirkete güven duymalarını sağlar. Şirketin karlılığını arttırmak, borç oranını düşürmek, likiditeyi arttırmak gibi adımlar atılabilir.
- Doğru bir halka arz stratejisi belirlemek: Şirketin halka arz stratejisi, halka arz öncesi ve sonrası faaliyetlerin planlanması, halka arzın ne kadarlık bir oranla gerçekleştirileceği, halka arzda kullanılacak fiyatlandırma yöntemi gibi faktörleri kapsamalıdır.
- Güçlü bir yönetim ekibi oluşturmak: Şirketin güçlü bir yönetim ekibi oluşturması, yatırımcıların şirkete olan güvenini artırır. Şirketin halka arz öncesi ve sonrası yönetim ekibi, yatırımcılara şirketin vizyonunu ve hedeflerini açıkça iletmelidir.
- İyi bir pazarlama stratejisi uygulamak: Şirketin halka arzını duyurmak ve yatırımcıların dikkatini çekmek için etkili bir pazarlama stratejisi uygulanmalıdır. Şirketin halka arzına ilişkin bilgilerin kolayca erişilebilir olması, yatırımcıların şirket hakkında daha fazla bilgi edinmesini sağlar.
- Halka arz sonrası yatırımcı ilişkilerine özen göstermek: Şirketin halka arz sonrası yatırımcı ilişkileri, yatırımcıların şirket hakkında doğru bilgiye sahip olmalarını ve güvenlerinin artmasını sağlar. Şirketin yatırımcılarla düzenli olarak iletişim kurması, yatırımcıların sorularına cevap vermesi ve şeffaf bir iletişim ortamı yaratması önemlidir.
Türkiye’de halka arz edilen şirketler için vergi avantajları aşağıdaki gibidir. Ancak, her halka arz öncesi ve sonrası vergi mevzuatı değişkenlik gösterebilir ve bu nedenle halka arzdan önce uzman bir danışmanla çalışmak gerekebilir.
- Vergi indirimleri: Türkiye’de, halka arz edilen şirketler, Vergi Usul Kanunu’nun 94. maddesi kapsamında belli bir oranda indirimden yararlanabilirler. Bu oran, halka arz edilen şirketin sermaye yapısına ve piyasa koşullarına göre değişebilir.
- Vergi muafiyeti: Türkiye’de, halka arz edilen şirketler, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5/1-d maddesi kapsamında, halka arz tarihinden itibaren 2 yıl süreyle kurumlar vergisinden muaf tutulabilirler.
- Serbest bırakılan sermaye: Halka arz eden şirketler, sermaye artırımı yoluyla elde ettikleri sermaye için faiz ödemezler ve bu nedenle finansal durumlarını iyileştirmek için daha fazla sermaye elde edebilirler.
- Kredi kolaylıkları: Halka arz eden şirketler, daha iyi finansal durumları nedeniyle kredi almak için daha iyi koşullar elde edebilirler.
- Yatırımcıların vergi avantajları: Türkiye’de, hisse senetlerinin alım satımından elde edilen kazançlar, 2 yıl süreyle %0 vergi oranına tabi tutulur.
Halka arz, yatırımcılara birçok fırsat sunabilir. Bazıları şunlardır:
- Şirketlerin büyüme potansiyelini yakalama fırsatı: Halka arz edilen şirketler, genellikle büyüme fırsatlarını değerlendirmek için yatırıma ihtiyaç duyarlar. Yatırımcılar, şirketin büyüme potansiyelini değerlendirerek, halka arzda yer alarak ve hisse senedi sahibi olarak bu büyüme potansiyelinden yararlanabilirler.
- Halka arz sonrası likidite: Halka arz edilen şirketlerin hisse senetleri halka arz sonrasında halka açık bir şekilde işlem görür. Bu da yatırımcıların, hisse senetlerini istedikleri zaman alıp satabilecekleri ve likidite yaratılabileceği anlamına gelir.
- Fiyatlandırma şeffaflığı: Halka arz, şirketlerin hisse senetlerinin piyasa değerini belirlemek için bir fiyatlandırma süreci kullanır. Bu süreç, yatırımcıların şirket hakkında daha fazla bilgi edinmesine ve hisse senedinin piyasa değerinin adil bir şekilde belirlenmesine yardımcı olabilir.
- Çeşitlendirme: Halka arz edilen şirketlere yatırım yapmak, yatırımcıların portföylerini çeşitlendirmelerine yardımcı olabilir. Yatırımcılar, halka arz edilen şirketlere yatırım yaparak, diğer yatırımlarına göre farklı bir risk-getiri profili elde edebilirler.
- Hisse senedi sahipliği: Halka arz edilen şirketlere yatırım yapmak, yatırımcılara hisse senedi sahipliği sağlar. Bu, yatırımcıların şirketin kar payı dağıtımından, oy haklarına kadar birçok faydadan yararlanmalarına olanak tanır.
Halka arzda öncelikli hisse senetleri, bazı durumlarda öncelikli olarak sahiplerine kar payı dağıtımı veya şirketin yönetiminde daha etkin bir rol oynama hakkı veren hisse senetleridir. Bu hisse senetleri genellikle A sınıfı hisse senetleri olarak adlandırılır ve halka arz öncesinde özel olarak belirlenirler.
Öncelikli hisse senetleri, halka arzdan sonra da genellikle öncelikli haklara sahip olurlar. Örneğin, şirketin karından dağıtılacak olan temettü öncelikle öncelikli hisse senedi sahiplerine ödenir. Ayrıca, şirket yönetiminde de daha etkin bir rol oynayabilirler.
Öncelikli hisseler, halka arzda çıkarılan hisse senetlerinin sadece bir kısmını temsil edebilirler. Bu durumda, öncelikli hisse senetleri, yönetimde daha fazla söz sahibi olabildikleri gibi, şirket karlarından daha fazla pay alırlar. Ancak, bu durum, diğer yatırımcıların oy hakkı ve kar payı haklarını kısıtlayabilir. Bu hisse senetleri, halka arzda çıkarılan diğer hisse senetleriyle birlikte işlem görürler ve yatırımcılar, yatırım yapacakları şirketin hisse senedi yapısını ve ayrıntılarını araştırmalıdırlar.
